Söz konusu vatansa gerisi teferruattır!

Birinci Dünya Savaşı Sonrası Yardım Çalışmaları

Birinci Dünya Savaşı sonunda, savaş bölgelerinden (Çanakkale ve diğer cepheler) İstanbul’a gelip ihtiyaçlarını karşılayamayan ve memleketlerine gönderilemeyen yaralı harp malullerinin, memleketlerine gönderilebilmelerini sağlamak amacıyla çeşitli destekler başlatılmıştır. Bu kapsamda, 1915 yılının son aylarında Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın talimatıyla İstanbul Merkez Kumandanı Mirliva Cevdet Bey ve on bir arkadaşı tarafından “Malulün Güzata Muâvenet Heyeti” adı altında bir heyet oluşturulmuştur.

Malulün Güzata Muâvenet Heyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri

Bu heyet, öncelikle yaralı harp malullerinin iaşe ve ibraçlarını sağlamak amacıyla parasal yardım toplama faaliyetlerine girişmiştir. İstanbul’da tellaller aracılığıyla ihtiyaç fazlası malların ve ev yapımı ürünlerin yardım amacıyla toplanması sağlanmış ve bu malların Çakmakçılar Yokuşu’ndaki Büyük Handa’da panayır kurularak satılacağı duyurulmuştur. Böylece, malullere yönelik başlatılan bu yardım çalışmaları zamanla daha da genişlemiştir.

Ticari Faaliyetler ve Türk Sinemasına Katkı

Kurulan Yardım Heyeti, gelir temin etmek amacıyla ticari faaliyetlerde de bulunmuştur. Bu faaliyetler arasında, Türk sinemasının gelişimine önayak olmak amacıyla Müdafaa-i Milliye Cemiyeti ve Malulün Güzata Heyeti ile birlikte Muâvenet İzazı ortaklığı kurularak 1921 yılında Şişli’de beyaz film üretile fabrikası kurulmuştur. Aksaray civarında Alman firması ile işbirliği yapılarak giyim sektörü geliştirilmiş, ayrıca Devlet’ten ve Üsküdar’daki tiyatro binalarının işletilmesi alınarak bu tiyatro binalarının kiraya verilmesi ve film gelirlerinden elde edilen gelirle malullere yardım edilmeye devam edilmiştir.

Yasal Düzenlemeler ve Resmi Tanınırlık

Malullere yardım şeklinin belirlenmesi açısından, Eylül 1336 tarihinde Malulün Güzata Muâvenet Heyeti Nizamnamesi yürürlüğe girmiş ve yardımlar bu nizamnameye göre yapılmaya başlanmıştır. Malul gazilere yapılan bu yardımlarla, Kuruluş Devleti tarafından 19 Temmuz 1337 tarihli 1661 sayılı Kanun ve 21 Şubat 1340 tarihli 419 sayılı Kanunlar çıkarılarak, tütün ve tütün mamullerinden belli bir oranda hisse ayrılarak onlara destek sağlanmaya başlanmıştır.

Türkiye Harp Malülü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği’nin Kuruluşu

Zaman içerisinde, dönemeğimiz dışında birçok malul gazi ve şehit dul ile yetimleri dernekleri kurulmuş ve resmi bir dernek modeli ortaya çıkmıştır. Aynı amaç uğruna faaliyet gösteren bu dernekler, 18 Haziran 1983 günü ve 18081 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 2847 sayılı kanunla Türkiye Harp Malülü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği adı altında birleştirilerek hukuk ahluna alınmıştır. Böylelikle, dernek 2847 sayılı kanunla kurulmuş bir dernek olarak 1994 yılına kadar sürdürülmüş ve günümüzde de faaliyetlerine devam etmektedir. Genel Merkezi Ankara’da olan derneğimiz, Türkiye genelinde 52 şube ve 42 temsilcilik ile hizmet vermeye devam etmektedir.